شکست انگلیس برابر فرانسه در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر حاصل تکرار اشتباهاتی بود که انگار قرار نیست برای پایان آن راه حلی پیدا شود. خبرگزاری تسنیم - کابوس؟ نه اما شاید بتوانیم اسمش را یک فیلم در ژانر وحشت بگذاری؛ آن هم نه فیلمی که برای اولین بار دیده‌ای و مو به تنت سیخ شده، بلکه فیلمی که از ۵۶ سال پیش تا الان هر دو سال یک بار مجبور شده‌‌ای آن را ببینی و الان دیگر تماشایش کسل کننده شده نه وحشت‌آور! حالا چه زمانی قرار است این پخش تکراری متوقف شود، معلوم نیست؛ این خلاصه‌ای از شرح حال تیم ملی انگلیس بعد از باختش به فرانسه در مرحله یک چهارم نهایی جام جهانی ۲۰۲۲ است.

چهار سال پیش لوکا مودریچ در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، دو سال پیش مارکو وراتی در فینال یورو ۲۰۲۰ و حالا آنتوان گریزمان. سه بازیکن که با حرکات پا به توپ‌شان، طوری ارکستر‌های فوتبالی تیم‌های‌شان را رهبری کردند که نعره‌های سه‌شیر در آن گم بود. بعد از کرواسی و ایتالیا، نوبت به فرانسه رسید تا حسرت انگلیسی‌ها برای بردن یک جام بزرگ را برای حداقل دو سال دیگر (اگر لیگ ملت‌ها را جام بزرگ حساب نکنیم) تمدید کند. این بار شاید فقط یک تفاوت داشت که آن برگردانده شدن روحیه به تیم از سوی گرت ساوت‌گیت برای جبران گل خورده بود. مقابل کرواسی در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه و برابر ایتالیا در یورو ۲۰۲۰، انگلیس جلو افتاده بود و به نظر می‌رسید اوضاع را تحت کنترل دارد اما هر دو را باخت. در مورد اول لوکا مودریچ یک تنه روند بازی را به سود کروات‌ها تغییر داد و در دومی در ومبلی وراتی ورق را به سود ایتالیایی‌ها برگرداند.

در ورزشگاه البیت با وجود زدن گل تساوی توسط هری کین از روی نقطه پنالتی، انگلیس هرگز نتوانست راه حلی برای دفع تهدیدات‌ آنتوان گریزمان پیدا کند. قبل از شروع بازی، همه صحبت‌ها در مورد یک مسئله بود؛ اینکه انگلیس چطور می‌تواند کیلیان امباپه را متوقف کند. خب طبیعی هم بود. ستاره ۵ گله پاری‌سن‌ژرمن کاندیدای کسب عنوان آقای گلی جام است و مهارش با آن سرعت برق‌آسا غیرممکن، اما در حالی که حواس انگلیسی‌ها به امباپه بود، گریزمان آن کسی بود که ریتم بازی را به نفع فرانسه تغییر داد و با اشغال فضای بین خطوط میانی و حمله تیمش، هر کاری که خواست انجام داد. سانتر دقیق ستاره اتلتیکومادرید از جناح چپ بود که توپ را روی سر اولیویه ژیرو کاشت تا مهاجم میلان در دقیقه ۷۸ نتیجه را ۲ بر یک به سود فرانسه تغییر دهد. اگرچه خیلی‌ها معتقدند که اگر کین ضربه پنالتی‌اش را به ابرها نمی‌فرستاد شاید انگلیس در جام می‌ماند اما این چیزی را درباره ضعف‌های بازی سه‌شیر تغییر نمی‌داد. کدام ضعف‌ها؟ پاس‌های ضعیف و عرضی پرشمار، حرکات قابل پیش‌بینی، سانترهای بی‌هدف مکرر روی محوطه جریمه و ... بله با همین تاکتیک‌ها انگلیس به گل هم رسید اما تیم‌هایی که با چنین برنامه‌‌های تاکتیکی پیش پا افتاده‌ای وارد تورنمنت‌های بزرگ می‌شوند، باید بیشتر آماده بستن چمدان برای برگشتن به خانه باشند تا رفتن به مراحل بعد.

برای انگلیس، اگر می‌خواهد در یورو ۲۰۲۴ و جام جهانی بعدی به سرنوشتی مشابه دچار نشود، دو راه بیشتر وجود ندارد. یک اینکه بازیکنی پیدا کند که آن‌قدر در بازیسازی تبحر داشته باشد که نتوان آن را از ترکیب اصلی‌اش جدا کند. دوم اینکه فلسفه مربیگری در این تیم تغییر کند، حالا این اتفاق می‌خواهد در خود ساوت‌گیت رخ دهد یا با برکناری او و آمدن یک مربی جدید که به یک بازیکن اجازه دهد، آنتوان گریزمان سه‌شیر باشد. فیل فودن آن کسی است که می‌تواند این نقش را ایفا کند. ستاره منچسترسیتی در این جام جهانی هم جزو بهترین‌های تیمش بود و در اکثر بازی‌ها یک تهدید بالقوه برای رقبا بود هرچند مقابل فرانسه، او در سمت چپ خط حمله عملاً کاری انجام نداد. اگر ساوت‌گیت آن‌قدر جرأت داشت که فودن را جایی بین هری کین و خط میانی تیمش قرار دهد، شاید بدون استفاده از جردن هندرسونی که نقش ترمزدستی را در کنار دکلان رایس ایفا می‌گردد، ستاره ۲۲ ساله می‌توانست همانطور خط دفاعی فرانسه را آزار دهد که گریزمان خط دفاعی انگلیس را به ستوه آورد. در منچسترسیتی، پپ گواردیولا این آزادی عمل را به فودن می‌دهد که گهگاه چنین نقشی را ایفا کند اما در ورزشگاه اتحاد دور و بر فودن را بازیکنان فنی‌تر گرفته‌اند و او در تیمی بازی می‌کند که توپ با بهتر حفظ می‌کند و به همین دلیل انجام این کار برای فودن در تیم ملی انگلیس، چالشی متفاوت است.

فودن آینده انگلیس است؛ البته در کنار جود بلینگام ۱۹ ساله. مشکل انگلیس اما این است که آینده هرگز نمی‌رسد و لحظه حال آن چیزی است که برایش اهمیت دارد. این تیم نمی‌‌تواند سیر صعودی‌اش را به تورنمنت بعدی برساند. اگر انگلیسی‌ها فودن را راه حل نمی‌دانند، آن وقت شاید جیمز مدیسون را باید به عنوان بازیساز در ترکیب قرار دهند. هافبک لسترسیتی در فهرست ۲۶ نفره انگلیسی‌ها هم قرار داشت اما درست در بدو ورود به قطر دچار مصدومیتی شد که او را به خانه برگرداند. با این حال با تجربه تنها یک بازی ملی زیر نظر ساوت‌گیت، می‌توان احساس کرد که مربی سه‌شیر آن‌قدرها هم به مدیسون اعتقاد ندارد. همین داستان را درباره جک گریلیش هم می‌تواند گفت، کسی که در این جام جهانی نقشش چیزی بیشتر از یک نیمکت‌نشین کم شانس نبود. بله، مدیسون و گریلیش هر دو فراز و نشیب‌هایی داشته‌اند اما گریزمان هم داشته و برخلاف ساوت‌گیت، دیدیه دشان ترجیح داد روی نقاط قوت ستاره اتلتیکومادرید زوم کند.

مشکل ساوت‌گیت و شاید بسیاری از سرمربیان قبلی انگلیس این است که همیشه عنصر احتیاط را به هر چیز دیگری ترجیح داده‌اند. آیا واقعاً نیاز بود که جردن هندرسون و دکلان رایس و جود بلینگام هر سه با هم مقابل زوج خط میانی فرانسه، شوامنی و آدرین رابیو به میدان بروند؟ اینجاست که ترجیح مربی تعیین کننده می‌شود و غریزه محافظه‌کاری ساوت‌گیت هم باعث شد او ریسک گریزی را به شجاعت و ماجراجویی مخاطره‌آمیز ترجیح دهد. چه کسی می‌داند که اگر کین پنالتی دومش را هم گل کرده بود و بازی را به وقت‌های اضافی می‌برد، جریان بازی به کدام سو می‌رفت. شاید انگلیس برنده می‌شد و به نیمه نهایی می‌رفت تا حریف مراکش شود که در آن صورت شانس بیشتری برای صعود داشت. در هر صورت نبود خلاقیت و ابتکار عمل در میانه میدان، تأثیرش را بر عملکرد تیم ساوت‌گیت گذاشت و باعث ناکامی این تیم شد. انگلیس در یک دور باطل گیر افتاده است و در چشم بر هم زدنی به یورو ۲۰۲۴ می‌رسد در حالی که هنوز برای سؤالات تکراری که پس از ناکامی‌اش در هر رویداد بزرگ از آن پرسیده می‌شود، پاسخی پیدا کرده باشد.