محسن اسمعیلی در گفت‌وگو با ایسنا، در زمینه آسیب‌شناسی پرخاشگری و خشونت در رویدادهای ورزشی به ویژه علل مختلف فضای تنش‌آفرین روی سکوها در ورزشگاه‌های ایران و راهکارهای جلوگیری از رفتارهای نابهنجار صورت گرفته، اظهار کرد: خشونت و پرخاشگری از جمله آسیب‌هایی است که طی چندین سال گذشته در فضای ورزش ایران نمود پیدا کرده و سال به سال رو به افزایش است و تمامی فعالیت‌هایی که عمدا و آگاهانه توسط افراد مختلف از جمله بازیکن، مربی، داور، تماشاچی و سایر افراد انجام می‌شود را شامل شده که در بخش پرخاشگری موجب آسیب‌های جدی روانی و در بخش خشونت عامل آسیب‌های جدی جسمی و روانی است.

آسیب‌های ناشی از خشونت شدیدتر از پرخاشگری است

وی با بیان این‌که آسیب‌های ناشی از خشونت شدیدتر از پرخاشگری است، خاطر نشان کرد: ورزش ما در دوران گذار قرار دارد و از مرحله آماتوری به سمت فضای حرفه‌ای در حرکت است هرچند با استانداردهای جهانی فاصله داریم.

مدیر گروه مدیریت ورزشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی با اشاره به این‌که در ورزش ایران در حال حاضر "هدف علت را توجیه می‌کند" و تفکر قالب "نتیجه‌گرایی به هر قیمتی است"، گفت: با توجه به عدم ثبات مدیریت در ورزش ایران هر یک از مسئولان ذیربط قصد دارند به منظور بقای خود کسب نتیجه کنند تا بتوانند نسبت به کارنامه‌شان پاسخگو باشند، اما در این مسیر توجه چندانی به معیارها و شاخص‌های تعریف شده در ورزش روز دنیا ندارند.

شاهد خشونت‌های سازمان یافته در کشورهای توسعه یافته بودیم

اسمعیلی با بیان این‌که کشورهای توسعه یافته نیز این دوران گذار را در ورزش خود پشت سر گذاشته‌اند، عنوان کرد: ورزش در کشورهای توسعه یافته نیز با پدیده‌های این چنینی روبرو بوده و بعضا حتی شاهد پرخاشگری‌ها و خشونت‌های سازمان یافته که به شورش‌های خیابانی نیز ختم شده است بوده‌ایم که خوشبختانه در کشور ما چنین مساله‌ای پیش نیامده و چالش‌های ایجاد شده صرفا مربوط به قبل و بعد از یک رویداد ورزشی است و به سطح خیابان‌ها کشیده نمی‌شود.

وی با تاکید بر این‌که کشورهای توسعه یافته توانسته‌اند این دوران گذار را با اصلاحات لازم پشت سر بگذارند، اظهار کرد: این اصلاحات غالبا در بخش فرهنگی و از طریق مجاری مختلفی نظیر مدارس و دانشگاه‌ها رخ داده است تا بتوان فرهنگ‌سازی لازم را در حوزه هواداری مدنظر قرار داد، بنابراین ما نیز باید به مسیری که این کشورها طی کرده‌اند توجه کنیم هرچند که علل مباحث از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.

مدیر گروه مدیریت ورزشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی با اشاره به این‌که برخی از علل خشونت‌ها و پرخاشگری‌های صورت گرفته در ورزشگاه‌ها فرابخشی است، گفت: مسائلی نظیر بیکاری، مسکن و مواردی از این دست می‌تواند موجب بروز و ظهور رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت‌آمیز در جامعه شود، شاید افراد محلی را بهتر از ورزشگاه‌ها برای تخلیله هیجانات منفی و خشونت خود پیدا نمی‌کنند و همین مساله فضای سکوها را در ورزشگاه‌های ایران با چالش جدی روبرو کرده است.

بعضا پرخاشگری به طور مستقیم از درون به بیرون زمین منتقل می‌شود

وی ادامه داد: عموم این علل فرابخشی ریشه در نابه‌سامانی‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد و نه تنها تماشاچیان بلکه مربیان، بازیکنان، داور و سایر عوامل مرتبط با ورزش را شامل می‌شود و بعضا پرخاشگری به طور مستقیم از درون به بیرون زمین منتقل شده و به سرعت فضای سکوها را ملتهب می‌کند.

اسمعیلی با اشاره به این‌که اهمیت انجام یک مسابقه می‌تواند موجب ایجاد استرس و هیجان شود، ادامه داد: اهمیت یک بازی ارتباط مستقیمی با جمعیت تماشاچیان دارد و در همین راستا بروز هیجان و استرس می‌تواند زمینه‌ساز خشونت و پرخاشگری در زمان برگزاری یک مسابقه شود.

وی با تاکید بر این‌که باید شرایط مناسب برای حضور تماشاچیان در ورزشگاه‌ها فراهم شود، تاکید کرد: نباید یک تماشاچی مدت طولانی در صف خرید بلیت قرار گیرد و دسترسی نامناسبی به امکانات رفاهی و بهداشتی داشته باشد چرا که با این شرایط، با مسائل مختلفی روبرو شده که به صورت پرخاشگری و خشونت خود را نشان می‌دهد.

مدیر گروه مدیریت ورزشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی ادامه داد: علاوه بر این برخی افراد اعم از تماشاچی، بازیکن، مربی، داور و غیره به صورت ژنتیکی افرادی پرخاشگرتر نسبت به دیگران هستند و علاوه بر این تربیت خانوادگی نیز موجب بروز رفتارهای نامناسب می‌شود که به طور حتم باید بتوان برنامه لازم را در زمینه مدیریت این افراد مدنظر قرار داد.

برخی ورزشکاران تمایل به برندسازی منفی از خود دارند

وی اظهار کرد: همچنین برخی ورزشکاران تمایل به برندسازی منفی از خود دارند و این موضوع‌ها را به سکوها منتقل می‌کنند. این دسته از افراد تمایل دارند با این برندسازی خود را به جامعه معرفی کنند تا نام آن‌ها در رسانه‌ها و فضای مجازی مطرح شود.

راهکارهای موجود به منظور کنترل خشونت و پرخاشگری در ورزشگاه‌های کشور

اسمعیلی در ادامه با اشاره به راهکارهای موجود به منظور کنترل خشونت و پرخاشگری در ورزشگاه‌های کشور، عنوان کرد: باید رسانه‌ها، آموزش و پرورش، وزارت علوم و خانواده‌ها تمام تلاش خود را به منظور تربیت صحیح افراد به کار گیرند و در عین حال باشگاه‌های ورزشی توجه جدی به حضور روانشناس ورزشی داشته باشند تا اینگونه رفتار عوامل خود اعم از بازیکن، مربی و سایر عوامل را مدیریت کنند، این مساله در کشورهای توسعه یافته مدنظر قرار گرفته و در کشور ما نیز به عنوان یک مساله جدی باید به آن توجه شود.

وی با اشاره به این‌که عموم ناهنجاری‌های صورت گرفته در ورزشگاه‌های کشور کلامی است و بخش بسیار محدودی به مسائل فیزیکی مربوط می‌شود، اظهار کرد: عموما خشونت و پرخاشگری در ورزشگاه‌های ایران به صورت فحاشی خود را نشان می‌دهد و به طور حتم باید برنامه‌ریزی مدونی در راستای کنترل این چالش رفتاری روی سکوها داشت.

کانون‌های هواداری مهم‌ترین ابزار کنترل سکوها

مدیر گروه مدیریت ورزشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی ادامه داد: کانون‌ هواداری مهم‌ترین ابزار مدیران ورزشی برای کنترل سکوهاست و باید به نقش لیدرها در این راستا توجه جدی داشت و به عنوان یک شغل به آن نگاه کرد چرا که بعضا شاهد تحریک سکوها از طریق لیدرها در ورزشگاه‌ها هستیم و به طور حتم با انتخاب لیدرهای مناسب و تشکیل ساختار لازم در حوزه کانون هواداری می‌توانیم موجب بهبود فضای ورزشگاه‌ها شویم.

وی حضور خانواده‌ها در ورزشگاه‌ها را به عنوان یکی‌دیگر از راهکارهای ارائه شده در زمینه بهبود فضای فرهنگی ورزشگاه‌ها دانست و گفت: حضور خانواده‌ها می‌تواند کمک جدی به بهبود فضای فرهنگی ورزشگاه‌ها کند و زمینه‌ساز بروز رفتار مناسب‌تری از سوی برخی تماشاچیان هنجارشکن شود. علاوه بر این باید به الزامات قانونی نظیر نصب دوربین‌ها و نیز سایر تجهیزات لازم به منظور کنترل رفتار تماشاچیان توجه جدی داشت و اینگونه فضای بهتری را در ورزشگاه‌ها ایجاد کرد.